spotkanie z niesamowitym

Dents du Midi, Alpy, Szwajcaria

Przesiąkając cywilizacją i opierając swoją relację z przyrodą na kategoriach zysku i gospodarowania, 

człowiek od wieków pogłębia swoje wyobcowanie z natury. 

Próbuje oswoić ją racjonalnie, poprzez taksonomię, pojęcia i opisy naukowe. 

Ona jednak nadal kryje w sobie niesamowite. 

O niesamowitym, jako terminie wywiedzionym z psychoanalizy,

mówi się w kontekście czegoś jednocześnie bliskiego, a zarazem niepokojącego czy nawet... wywołującego emocje skrajne, 

fascynację i przerażenie, tremendum et fascinosum. 

Niemieckie Unheimlich, trudno przekładalne na inne języki, jest tłumaczone na polski jako niesamowite lub nieprzytulne, 

podczas gdy w literaturze anglojęzycznej występuje jako The Uncanny. 

To ostatnie wywołuje skojarzenie z Uncanny Valley, Doliną Niesamowitości, w której znajdują się byty, które przez swoje podobieństwo do istot żywych, lecz jednocześnie widoczne znaki "oszustwa", wywołują uczucie dziwności i niepokoju. 

Najpopularniejszym przykładem bytów znajdujących się w Uncanny Valley są humanoidalne roboty lub wypchane zwierzęta. 

Mówiąc o niesamowitym, które możemy spotkać w naturze, mam na myśli coś, co tylko po części wiązałoby się z pojęciem Freuda. 

Istnieją bowiem w naturze byty dla nas nieoswojone - nie w potocznym sensie posiadania, sprawowania nad kimś opieki, 

tak jak oswojone są psy czy koty - lecz w sensie poznawczym, w sensie nie-czucia się "jak ze swoim". 

Spotkanie z niesamowitym to doświadczenie silne i niepowszednie, kiedy codzienne ramy poznawcze okazują się niewystarczające. 

Jednym z takich przeżyć była dla mnie eksploracja lodowca, będącego częścią masywu Dents du Midi w szwajcarskich Alpach. 

Z bardzo daleka, dziura uformowana przez wypływające źródło, nie była widoczna wcale. Z daleka - wyglądała jak wejście do Mordoru. Z bliska zaś... jak wejście do innego świata. 

Trudno było uwierzyć w ten widok, trudno też było mu zaprzeczyć, mając go przed oczami. 

To jedno z tych niewyrażalnych uczuć, więc powstrzymam się od próby ubrania go w słowa. 

To po prostu było niesamowite. I było takie dlatego, że widziane i doświadczane na żywo. 

Choćby rzadko miało mi się przytrafiać takie zdarzenie, warto na to czekać, na takie odkrycia na szlaku lub poza nim.